Meerderheid in onderzoek: muziek kan werken als medicijn

Uit een enquête van Het Muzikale Medicijn blijkt dat een meerderheid van de mensen denkt dat muziek kan werken als medicijn. Het onderzoek werd door Het Muzikale Medicijn gehouden onder 162 personen. In dit bericht lees je de meest opvallende resultaten.

Muziek speelt een grote rol in het leven van de respondenten. De meesten luisteren graag naar muziek. In het onderzoek werd gevraagd waarom deze mensen graag naar muziek luisteren. Ze konden hierbij meerdere mogelijkheden kiezen of hun eigen redenen toevoegen. De voornaamste reden om muziek te luisteren is dat het ontspant; deze optie is 134 keer aangeklikt. Daarnaast vrolijkt muziek mensen op in moeilijke tijden en verlaagt het stress. Ook kunnen mensen de wereld om hen heen even vergeten; deze mogelijkheid is ruim 80 keer aangetikt. Daarnaast verzacht muziek de (mentale) pijn en helpt muziek bij de concentratie.

Muziek lijkt dus een groot effect op onze mentale gezondheid en het concentratievermogen te hebben en wordt op diverse momenten van de dag geluisterd. De meeste respondenten luisteren muziek tijdens het reizen, gevolgd door tijdens het koken of eten, sporten, andere vrijetijdsbestedingen, maar ook tijdens het werken en studeren. Eén van de respondenten gaf aan vrijwel altijd muziek te luisteren. Een andere respondent gaf aan muziek te luisteren als hij of zij niet kon slapen.

Minstens 8 uur muziek

Wat ook opviel was dat 46,3 procent van de respondenten meer dan 8 uur per week muziek luistert. 36,4 procent van de respondenten luisterden op het moment van het invullen ook daadwerkelijk naar muziek. Dit is opvallend, omdat deze enquête ook direct een concentratietest was.

Aan het eind van de enquête werd de vraag gesteld of de respondent de vragenlijst had afgemaakt als hij of zij geen muziek luisterde op het moment van invullen. 47 procent van de respondenten gaf aan geen muziek geluisterd te hebben. 40,3 procent van de respondenten gaf aan de vragenlijst naar waarschijnlijkheid wel af te maken. Een kleine 6,7 procent weet het niet en 4,7 procent denkt van niet. Het concentratievermogen verschilt per persoon en dus ook het effect van muziek op de concentratie.

In de enquête werd ook de vraag gesteld of de respondenten denken dat muziek verslavend kan werken. Van de mensen die de enquête invulden, denk 34,4 procent van wel, 22,5 procent denkt dat het misschien verslavend werkt en 32,5 procent denkt van niet.

Muziek als behandelingsmethode

Daarentegen zijn de respondenten het aardig met elkaar eens als het gaat om de invloed van muziek op hun humeur. Ruim 90 procent van de respondenten geeft aan zich wel eens beter te voelen door het luisteren van muziek. Het overgrote deel van de respondenten denkt dan ook dat het luisteren van muziek mensen kan helpen sneller beter te worden: 58,6 procent denkt zeker dat het helpt en 34,6 procent denkt dat muziek mogelijk helpt.

Koert Hommel is muzikant en heeft chronische pijn. Hier lees en beluister je zijn verhaal over hoe muziek bij hem de pijn eventjes doet verminderen.

De meeste respondenten zijn het daarom ook matig eens tot zeer eens met de stelling dat muziek ingezet moet worden als behandelingsmethode in ziekenhuizen. Eén van de respondenten denkt dat het zeker de sfeer in een ziekenhuis verbetert, wat kan bijdragen aan het herstel. Een andere respondent gaf aan dat het luisteren van muziek persoonlijk ook echt geholpen heeft. “Ik zag alles positiever in en had afleiding”, aldus de respondent. “Hierdoor was ik minder bezig met de negatieve dingen.”

Niet forceren

Een andere respondent: “Ik weet niet hoe ons lichaam er precies op reageert maar ben er wel van overtuigd dat alles met muziek veel verdraaglijker is. Ook lijkt het me wanneer muziek georganiseerd in je oren terecht komt een hele goede therapie kan zijn.”

Maar, zo zegt een andere respondent, je moet het luisteren van muziek tijdens de behandeling niet forceren. “Niet iedereen houdt van muziek luisteren, en ik denk niet dat je het moet forceren op mensen die een hekel hebben aan muziek omdat het dan een averechts effect kan hebben”, aldus de respondent. “Voor zover ik weet helpt namelijk elk genre muziek, zolang de persoon er een voorkeur voor heeft. En bijvoorbeeld bepaalde tonen of beats per minutes, natuurgeluiden enzovoorts. Over het algemeen denk ik dat muziek zeker kan bijdragen aan optimisme en ontspanning in het ziekenhuis.”

Tot rust brengen

De meeste respondenten lijken het hiermee eens te zijn. Eén van de respondenten merkte het verschil toen deze persoon op een afdeling in het ziekenhuis muziek speelde voor de patiënten. “Er was ooit een patiënt die gitaar speelde tijdens een gevoelige hersenoperatie en dat hielp de chirurg”, aldus de respondent. “Bij mensen die bepaalde motoriek moeten oefenen tijdens revalidatie kan een instrument bespelen helpen. Het geluid brengt angstige mensen of mensen met dementie tot rust (uit mijn ervaring met de harp op een dementie afdeling). Ouders die liedjes zingen met kinderen brengt hen ook tot rust. Zachte muziek op de achtergrond kan patiënten beter laten slapen of tot rust brengen. Al moet dat ook in overleg met de patiënt zelf.”

Stichting Muziekids maakt muziek in de ziekenhuizen mogelijk. Zo spelen ze aan bed, maar ook bestaan er muziekstudio’s, onder andere in het ETZ Elisabeth in Tilburg. Lees hier hoe studioleider Christel van der Bruggen muziek inzet om zieke kinderen te helpen.

Een ander antwoord: “Ik kan mij goed voorstellen dat muziek een positief effect heeft op patiënten. De meeste mensen luisteren graag naar muziek om te ontspannen en even tot rust te komen, maar ook in moeilijke tijden. Ik denk dat patiënten er zeker wat aan hebben als er muziek beschikbaar is als ze dat willen.”

Eén respondent merkte dat de muziek hielp bij een familielid dat in het ziekenhuis lag. “Mijn opa bijvoorbeeld had ik het ziekenhuis veel aan zijn favoriete muziek, maar wij regelden alles zodat hij het kon luisteren. Het zou fijn zijn voor anderen die misschien niet zo’n betrokken familie hebben als dit vanuit het ziekenhuis gebeurd.”

Smaak van de patiënt

Toch lijkt muziek als behandeling volgens een aantal respondenten niet heel praktisch. “Gebroken been? En sommige mensen zullen er ook helemaal niet op zitten te wachten. En dan zijn er nog andere mensen in de buurt met wellicht een heel andere smaak?”

Een andere respondent denkt dat er ook wat vervelendere kanten zitten aan muziek als behandelingsmethode. “Je zal maar in bed liggen, en niet weg kunnen en iemand speelt muziek voor je. En je haat die muziek…. Of dat instrument…” De muziek moet dus wel aangepast worden aan de smaak van de patiënt.

De meeste respondenten zeggen echter wel dat het gebruik van muziek ontspannend werkt. En dat heeft ook weer gevolgen voor het genezingsproces. Volgens de respondenten herstelt een lichaam sneller als het ontspannen is, zorgt de muziek voor afleiding en ervaar je minder stress.